Inleiding
Het jaar 2017 was in financieel opzicht een positief jaar voor de gemeente Buren. Na resultaatbestemming en budgetoverheveling blijft een bedrag over van € 644.000,- om toe te voegen aan onze algemene reserve. Hiermee wordt de financiële positie van de gemeente Buren verbeterd.
De grootste risico's ten aanzien van de grondexploitaties zijn afgedekt binnen onze voorzieningen en reserves en de uitgaven op het sociaal domein voor de uitvoering van de Jeugdwet en de Wmo geven een beeld dat de kosten in evenwicht zijn met de Rijksbijdrage.

In dit hoofdstuk vindt u de informatie over de financiële positie van onze gemeente aan de hand van de jaarrekening 2017. Dit als een samenvatting van de ontwikkelingen in de exploitatie en de consequenties daarvan voor onze vermogenspositie. Achtereenvolgens gaan we in op:

• Het resultaat/saldo van de jaarrekening en de bestemmingsvoorstellen voor dit resultaat.
• Toelichting van het resultaat; welke voor- en nadelen zijn er ten opzichte van de begroting 2017?
• Overhevelingsvoorstellen; welke eenmalige extra budgetten hebben we nog nodig in 2018?
• Structurele effecten; met welke voor- en nadelen moeten we rekening houden in 2018 en verder?
• En een toelichting op de financiële positie; hoe staat de gemeente Buren er voor?

Resultaat voor en na bestemming
Het saldo van de kosten en opbrengsten over 2017 kennen een positief resultaat van € 1.463.500,-.
Een deel van dit resultaat heeft betrekking op projectbudgetten welke nog doorlopen in 2018; hiervoor doen we voorstellen voor budgetoverheveling, welke zijn opgenomen in de bijlagen bij deze jaarrekening.
Daarnaast doen we voorstellen om een deel van het overschot op de structurele middelen als extra middelen beschikbaar te stellen in 2018. Deze staan kort toegelicht onder het kopje overhevelingsvoorstellen.

Overhevelingsvoorstellen
In bovenstaand overzicht vindt u het verloop van het rekeningresultaat voor bestemming en na bestemming. Het jaarrekeningresultaat is € 1.463.500,- positief. Daarvan beslaat € 826.500,- overhevelingsvoorstellen, waarvan we de raad voorstellen deze voor 2018 of verdere begrotingsjaren beschikbaar te stellen.

Voorstellen resultaatbestemming
Naast de budgetoverhevelingen stellen we voor om € 455.000,- van het resultaat te bestemmen om incidenteel in te zetten in 2018. Hiermee kunnen we de organisatie-ontwikkeling vorm geven, de implementatie van de omgevingswet implementeren, op een juiste wijze uitvoering geven aan fase 3 van plan Scharenburg en voldoen aan onze afspraken met onze sportverenigingen.

Sociaal domein
Het rekeningresultaat wordt uiteindelijk ook bepaald door een onttrekking van € 462.000,- aan de reserve sociaal domein. Hiermee voldoen we aan het adagium: geld voor het sociaal domein blijft beschikbaar voor het sociaal domein. Hoe die € 462.000,- tot stand komt, leest u onder het kopje 'toelichting resultaat'. Bij het vormen van de reserve sociaal domein heeft u besloten om de overschotten op het sociaal domein over 2015 en 2016 te reserveren voor afrekeningen in latere jaren en eventuele tegenvallers.

Voor het resterende rekeningresultaat stellen we voor een storting in de algemene reserve te maken. De algemene reserve neemt door deze resultaatbestemming met € 644.000,- toe.

Toelichting resultaat
In de tabel hieronder vindt u het verloop van het resultaat per programma. De toelichting met de belangrijkste verschillen per taakveld binnen de programma's vindt u bij de programmaverantwoording in het jaarverslag. In deze financiële beschouwingen staan we stil bij die belangrijkste afwijkingen binnen de programma's.

Onder het programma Bedrijfsvoering staat bij taakveld 011 (Resultaat van de rekening baten en lasten) het negatieve verwachte resultaat van € 320.000,- na de tweede bestuursrapportage vermeld.

Verklaring van de verschillen
Het verschil  van  het resultaat minus de overlopende posten (budgetoverhevelingen en resultaatbestemmingen) is dus € 644.000,-. Dit saldo is het gevolg van diverse  voor- en nadelen binnen de programma’s. Een uitgebreide toelichting vindt u terug in de verschillenanalyses op de taakvelden binnen de programma's.
Hieronder vindt u de programma's voor het sociaal domein en de substantiële afwijkingen per programma (> € 250.000,-). Meer gedetailleerde informatie vindt u onder de taakvelden binnen de programmaverantwoordingen.

Resultaat Participatiewet
Het resultaat op de Participatiewet wordt grotendeeld veroorzaakt door de afrekeningen van de Werkzaak over 2016 (€ 33.000) en 2017 (€ 314.000) en de bijstelling van het rijksbudget voor het betalen van uitkeringen van € 73.000. Het per saldo overig voordeel van € 58.000 zijn nader toegelicht onder de taakvelden inkomenregelingen, arbeidsparticipatie en begeleide participatie.

Resultaten sociaal domein: taakvelden Jeugd/Wmo
Het resultaat op het sociaal domein wordt met name veroorzaakt door:

• Aanpassing van de financieringssystematiek (-/- € 350.000,-):

In de Jeugd-ggz kwam de betaling van een traject vaak pas nadat het traject was afgesloten. Dat hebben we veranderd. We gaan, net zoals bij andere vormen van jeugdhulp, ook tijdens trajecten betalen. Daardoor hebben we (eenmalig) hogere kosten in dit jaar door overlap in het betalen van afgeronde trajecten op de oude wijze en het in de loop van het traject betalen van de nieuwe trajecten.

• Afrekeningen uit de jaren 2015/2016 (-/- € 352.000,-):

Met name de jeugd-GGZ heeft na administratieve afsluiting van onze jaarrekening 2016 nog een aantal facturen over 2015 en 2016 in rekening gebracht. Hiervoor hadden we achteraf gezien in 2015 en 2016 een wat te hoog positief resultaat op de decentralisaties in de reserve sociaal domein gestort.

• Afrekening solidariteit (€ 189.000,-):

Met de regio hebben we afspraken gemaakt om de kosten van zware zorg gezamenlijk te dragen. De afrekening hiervan komt pas een jaar later, nadat alle kosten van alle deelnemende gemeenten zijn vastgesteld. Over 2016 hadden wij relatief veel zware zorg en hiervoor ontvangen we vanuit de regio een bijdrage van € 189.000,-.

• Per saldo overige (€ 51.000,-)

  Dit betreffen een aantal kleinere posten.

Het bovenstaand levert een negatief saldo op 2017 voor € 462.000,- en dat willen we, conform de hierover gemaakte afspraken, onttrekken uit de reserve sociaal domein.
Zonder de afrekeningen uit voorgaande jaren en de eenmalige extra lasten van de nieuwe afrekensystematiek vertoont het sociaal domein een kleine plus, waarmee we voor de komende jaren de verwachting hebben dat de kosten in overeenstemming zullen zijn met de hiervoor te ontvangen Rijksbijdrage.

Taakveld Mutaties reserves
Het nadeel op het taakveld Mutatie reserves bestaat uit twee onderdelen:

• Bij het besluit Z17-47091 besloot de raad tot het instellen van een bestemmingsreserve

I&A-beleidsplan 2017-2021 en de jaarlijkse overschotten/tekorten te verrekenen met deze reserve.
N.B.: Bij het taakveld Overhead ziet u dat er een voordeel is van € 282.000,- op het onderdeel ICT.

• Er is een extra storting in de bestemmingsreserve omgevingsgerichte uitgaven en bovenplanse verevening gedaan voor het centrumplan Lienden (€ 10.800,-) en daarnaast een bijdrage voor derden (€ 19.800,-).

Taakveld Overhead
De lagere kosten op het taakveld Overhead hebben met name betrekking op de afrekening van het vakantiegeld over 2016 (€ 49.000,-). Door de invoering van de IKB is dit in 2017 uitbetaald.
Een gedeelte van de werkzaamheden uit het I&A-plan 2017-2021 zijn doorgeschoven (€ 282.000,-). Deze laatste gelden zijn gestort in de bestemmingsreserve I&A-plan 2017-2021; zie ook de bovenstaande toelichting op de mutaties op de reserves.

Overhevelingsvoorstellen
In totaal deden we voor € 826.500,- aan overhevelingsvoorstellen. In de bijlagen vindt u een overzicht van deze voorstellen en de betreffende achtergrondinformatie.

Een aantal structurele budgetten zijn in 2017 niet ingezet. In het voorstel tot resultaatbestemming zetten we uiteen waarom een aantal van deze budgetten voor een totaalbedrag van € 455.000,- beschikbaar moeten zijn voor 2018. Het gaat hierbij om:

• Renovatie sportvelden door de vertraging in 2017 in verband met de oprichting BVV (€  40.000,-);
• Extra lasten voor de implementatie van de Omgevingswet (€ 65.000,-);
• De niet begrote lasten voor 2018 voor de begeleiding van Scharenburg fase 3 (€ 30.000,-);
• De doorontwikkeling, inclusief extra opleiding, van de organisatie (€ 320.000,-). Zie hiervoor ook bovenstaande toelichting op het taakveld overhead.

Structurele effecten
De structurele effecten die blijken bij deze jaarrekening verwerken we met de tweede tweemaandelijkse rapportage 2018. In de verschillenanalyse onder de programma's hebben we deze financiële effecten in beeld gebracht. Het betreft onder meer lasten van:

• Structureel hogere onderhoudskosten;
• Structureel hogere lasten Veilig Thuis;
• Structureel lagere lasten Werkzaak;
• Overige kleine ontwikkelingen.

In de tweede tweemaandelijkse rapportage 2018 verwerken we de structurele effecten naar aanleiding van de jaarrekening. Dit geeft ook aan dat het merendeel van de effecten voor 2017 een incidenteel karakter hebben.

Toelichting financiële positie
De vermogenspositie laat, na resultaatbestemming, het volgende beeld zien:

De solvabiliteit van de gemeente toont een negatieve ontwikkeling. Daarbij dient aangetekend te worden dat € 9.500.000,- van het eigen vermogen per 31 december 2016 is ingezet voor de risicovoorziening BT Doejenburg II. Deze zijn in 2017 als correctie op de voorraden grond opgenomen.
Deze correctie moet doorgevoerd worden, in verband met de verslaggevingsvoorschriften en de richtlijnen vanuit de Provincie Gelderland ten aanzien van uitgifte van het bedrijventerrein.
Deze correctie heeft financieel voor de gemeente Buren geen effect, want het geld wat er was, is er nog steeds maar dan opgenomen onder de voorzieningen. Zonder deze administratieve verschuiving zou de solvabiliteit vergelijkbaar zijn geweest met 2016.

Met de storting van de € 644.000,- wordt het vrije deel van de algemene reserve vergroot tot € 2.065.000,-. Met het voorstel om € 198.000 van het geblokkeerde deel van de algemene reserve te verlagen wordt het vrije deel van de algemene reserve € 2.263.000,-.

In de paragraaf Weerstandsvermogen & risicobeheersing vindt u meer informatie over de financiële kengetallen van de gemeente Buren.